05.11.2012 tarih, 2012/3928 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Orta Doğu Sinkrotron Işığı Deneysel Bilim ve Uygulamaları Uluslararası Merkezi’nin (SESAME) ulusal bağlantı noktası olarak Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) yetkilendirilmiştir. Bu yetki çerçevesinde TENMAK, SESAME’de kurulu alt yapıdan Türk araştırıcıların yararlanabilmesi için destekte bulunmakta, SESAME’nin teknik imkanlarından Türk kullanıcıların daha fazla yararlanabilmesi ve yürütülen çalışmalarla ülke kalkınmasına daha fazla katkı sağlanabilmesi için faaliyetler de gerçekleştirmektedir.

SESAME'nin  sinkrotron ışınımı ile deney analiz altyapısı  bir çok uygulama alanına hizmet ettiği gibi kültürel miras ve arkeoloji alanında da hizmet etmektedir. Sinkrotron tabanlı deney istasyonlarıyla yürütülen çalışmalardan elde edilen sonuçların, laboratuvar sistemleriyle yürütülen çalışmalardan binlerce kat daha fazlasını, hassasını ve detaylısını verdiği bilinmektedir. Hâlihazırda SESAME bünyesinde üç deney istasyonu (SR-FTIR, SR-XRF/XAFS, SR-MS) aktif olarak kurulu bulunmaktadır. 2023 yılı sonuna kadar ise iki adet deney istasyonu (SR-XAS/SR-XFS, SR-Tomografi) daha hizmete girecektir.

Türkiye Cumhuriyeti, arkeoloji ve kültürel miras konularında bulunduğu coğrafyada öncü bir role sahiptir. Ülkemizde her yıl yürütülen ulusal ve uluslararası arkeolojik kazı, yüzey araştırması, restorasyon ve konservasyon projelerinin sayısı 600’ün üzerindedir. Kültürel miras çalışmaları, disiplinler arası bir yapıya sahip olmak zorundadır. Saha çalışmalarından inorganik malzemelerin yanı sıra (taş, seramik, mineral, metal, cam, pigmentler), insan, hayvan ve bitki kalıntıları gibi organik malzemeler de elde edilmektedir. Bu sayede, insanın doğa ile ilişkisinin uzun süreçlerde incelenmesi sağlanmaktadır. Aynı zamanda güncel çevre problemlerine ışık tutabilecek paleoiklim, paleoçevre ve paleoekoloji çalışmaları, sistematik olarak bilimsel verinin oluşturulmasını ve işlenmesini gerektirmektedir. Bu sebeple arkeoloji başta olmak üzere kültürel miras çalışmalarının her alanında ileri analizlerin uygulanması çağı yakalamak ve bilimde rekabet edebilmek için bir zorunluluktur.

Bu kapsamda, SESAME’nin tanıtılması, potansiyel kullanıcılara alanında uzman kişilerce bir eğitim verilmesi ve bu eğitimde SESAME’ye gidebilecek olası projelerin oluşturulması/tartışılması amacıyla 18-19 Mart 2023 tarihlerinde TENMAK – İstanbul Üniversitesi işbirliğinde İstanbul’da düzenlenecek kursa katılımlarınız ülkemizin kültürel miras konusunda yapacağı bilimsel çalışmalara ivme kazandıracaktır.

Düzenlenen “Kültürel Varlık ve Arkeoloji Çalışmalarında Sinkrotron Işını Uygulamaları” kursu süresince, sinkrotron ışınlarından yararlanarak kültürel varlıkların tanımlanması alanlarında gerçekleştirilmiş ve potansiyel olarak kullanılabilecek alanlardaki uygulamalar katılımcılarla paylaşılacaktır.

With the decision of the Council of Ministers dated 05.11.2012 and numbered 2012/3928, Turkish Energy, Nuclear and Mineral Research Agency (TENMAK) was authorized as the national contact point of the Synchrotron-Light for Experimental Science and Applications in the Middle East (SESAME). Within the framework of this authority, TENMAK supports Turkish researchers to benefit from the infrastructure established in SESAME, and carries out activities so that Turkish users can benefit more from the technical opportunities of SESAME and contribute more to the development of the country with the studies carried out.

With all its infrastructure, SESAME serves in the fields of cultural heritage and archeology, as well as in many areas where synchrotron radiation is used. Besides, it is known that the results obtained from studies carried out with synchrotron-based experiment stations give thousands of times more precision and detail than studies carried out with laboratory systems. Currently, three test stations (SR-FTIR, SR-XRF/XAFS, SR-MS) are actively installed within SESAME. Until the end of 2023, two more experimental stations (SR-XAS/SR-XFS, SR-Tomography) will be put into operation.

Within its region, The Republic of Türkiye has a leading role in terms of archeology and cultural heritage. The number of national and international archaeological excavations, surveys, restoration and conservation projects carried out every year in our country is over 600. Cultural heritage studies must have an interdisciplinary structure. In addition to inorganic materials (stone, ceramic, mineral, metal, glass, pigments), organic materials such as human, animal and plant remains are also obtained from field studies. Though, it is ensured that the relationship of human with nature is analyzed in long processes. At the same time, paleoclimate, paleoenvironment and paleoecology studies, which can shed light on current environmental problems, require the systematic creation and processing of scientific data. Hence, the application of advanced analyzes in all areas of cultural heritage studies, especially in archeology, is a necessity in order to catch up with the era and compete in science.

Within this context, your participation in the course, which will be held in Istanbul on 18-19 March 2023 in cooperation with TENMAK - Istanbul University, for the purpose of introducing SESAME, providing training to potential users by experts in their fields, and creating/discussing possible projects that may be proposed to SESAME, will accelerate scientific studies on cultural heritage.

Applications in the fields of identification of cultural heritage by using synchrotron lights and in areas that can potentially be used will be shared with the participants during the " Training Program for Applications of Synchrotron Light in Archaeology and Cultural Heritage Studies ".